گروه بین‌الملل: در جهت خلاف تبلیغات رسانه‌ای غربی‌ها، از جمعه شب گذشته شواهدی جدی دال بر آغاز حمله نیروهای دولتی اوکراینی تحت امر فرماندهان آمریکا و ناتو به مناطق روس‌نشین شرق این کشور پدیدار شد. همزمان رئیس‌جمهور روسیه نیز دستور آغاز رزمایش هسته‌ای مشترک با بلاروس را صادر کرد که هشداری آشکار به غرب درباره عدم ورود اوکراین به ناتو محسوب می‌شود. 

در همین حال جو بایدن به دنبال تماس تلفنی مشترک با رهبران اتحادیه اروپایی، ناتو، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، لهستان، رومانی و بریتانیا بار دیگر بر ادعای خود مبنی بر حمله قریب‌الوقوع روسیه به اوکراین پافشاری کرد. 

لوید آستین، رئیس پنتاگون هم در اظهاراتی مشابه رئیس‌جمهور آمریکا با رد گزارش ماهواره‌ای روس‌ها مبنی بر عقب‌نشینی نیروهای‌شان از مرز اوکراین، مدعی شد 190 هزار تن از نیروهای روسیه برای ورود به خاک اوکراین آماده می‌شوند و خواستار تقویت قابلیت‌های نظامی ناتو در منطقه شرق اروپا شد. 

در مقابل دستگاه‌های تبلیغاتی غرب تاکنون اشاره‌ای به صف‌بندی حدود 120 هزار نیروی تا بن دندان مسلح ارتش اوکراین- پشت مرزهای دونباس شامل ۲ جمهوری خودخوانده روس‌نشین دونتسک و لوهانسک - که بخشی از آنها را اعضای گروه‌های شبه‌نازی «رایت سکتور» تشکیل می‌دهند، نکرده‌اند. این نیروها در ماه‌های گذشته توسط دست‌کم 160 مستشار نظامی پنتاگون و ده‌ها مستشار انگلیسی ناتو آموزش دیده و به پیشرفته‌ترین تجهیزات آمریکایی و انگلیسی و پهپادهای بیرقدار - در اصل انگلیسی - ساخت ترکیه مجهز شده‌اند. همچنین گزارش‌های متعددی درباره حضور نیروهای نظامی خصوصی بلک‌واتر و برخی گروه‌های القاعده در قالب واحدهای ویژه رزمی ارتش اوکراین به دست آمده است. حدود 2 میلیون روس‌تبار که اکثر آنها دوتابعیتی روس-اوکراینی هستند در منطقه دونباس زندگی می‌کنند. 

رهبران آنچه جمهوری خلق دونتسک (DPR) و جمهوری خلق لوهانسک (LPR) خوانده می‌شوند، از گلوله‌باران شهرهای‌شان توسط ارتش اوکراین خبر داده و دستور مواجهه در خط مقدم با آنها را داده‌اند. دنیس پوشیلین، رهبر DPR در یک ویدئو نیروهایش را برای مقابله با نسل‌کشی مردم دونتسک توسط نیروهای مهاجم اوکراینی تحت امر غرب، فراخوانده است. این در شرایطی است که سایه نسل‌کشی سال 1941 توسط نیروهای آلمان هیتلری و متحدان نازی اوکراینی‌شان بر منطقه شرق اوکراین سنگینی می‌کند. 

شورای امنیت و همکاری اروپا در بیانیه‌ای درباره افزایش قابل ملاحظه خشونت‌های مسلحانه ابراز نگرانی کرد و از طرف‌های درگیر خواست در این وضعیت متشنج، برای آرام کردن اوضاع تلاش کنند. با آنکه وزرای خارجه فرانسه و آلمان از مسکو خواسته بودند از نفوذ خود بر ساکنان دونباس برای جلوگیری از درگیری استفاده کند اما به نظر می‌رسد حمله با هدایت آمریکا و ناتو از سوی متحد اوکراینی آنها آغاز شده باشد. نخستین درگیری‌ها در خط تماس در غرب شهر دونتسک به وقوع پیوسته است که گفته می‌شود طی آنها یک سرباز اوکراینی کشته شد. این در حالی است که از ۳ روز پیش فدراسیون روسیه مرزهایش در روستوف را برای انتقال پناهندگان از این ۲ منطقه گشود و گفته می‌شود دست‌کم 25 هزار تن این سوی مرز اسکان داده شده‌اند. 

همچنین شواهدی از هدف قرار گرفتن زیرساخت‌های این ۲ منطقه وجود دارد. شامگاه جمعه صدای ۲ انفجار مهیب در منطقه خودمختار لوهانسک در شمال دونتسک به گوش رسید. 

به گزارش اسپوتنیک، صدای اول در پی انفجار خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق اوکراین و صدای دوم در لوهانسک نیز ناشی از انفجار یک پمپ بنزین بوده است. دیروز نیز به دنبال برخورد یک خمپاره به آن سوی منطقه مرزی روسیه، در استان روستوف اعلام وضعیت فوق‌العاده شد. مدیر شرکت لوهانسک گاز که مسؤول خط لوله اول است، انفجار مزبور را توسط عامل انسانی دانسته است. 

حتی رسانه‌های وابسته به آمریکا نیز معترفند حملات ارتش اوکراین به مناطق روس‌نشین شرقی با هدایت آمریکا در جهت تحریک روسیه به واکنش متقابل در راستای ایجاد یک جنگ کنترل شده در شرق اروپا به قصد قطب‌بندی نظامی این قاره مانند دوران جنگ سرد انجام می‌گیرد. (مطلب زیر را بخوانید) این در حالی است که سه‌شنبه هفته گذشته تمام نمایندگان دومای دولتی روسیه به قطعنامه درخواست از رئیس‌جمهور این کشور برای تجدیدنظر درباره لزوم به رسمیت شناختن استقلال ۲ جمهوری مردمی و خودخوانده دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین رأی مثبت دادند و حالا این لایحه در کرملین زیر دست پوتین قرار دارد.  در مقابل این حملات، کاخ سفید، روسیه را مسؤول حمله‌های سایبری هفته گذشته به سایت‌های وزارت دفاع و 2 بانک‌ بزرگ اوکراینی معرفی کرده و این کار را جهت بی‌ثبات‌سازی این کشور توصیف کرده است. 

 

* رزمایش هسته‌ای بزرگ روسیه از شرق تا غرب

در این شرایط آغاز رزمایش نیروهای راهبردی هسته‌ای روسیه با مشارکت بلاروس با نظارت پوتین از اتاق وضعیت وزارت دفاع این کشور می‌تواند هشدار جدی به غرب تلقی شود. 

روسیه این مانورهای سالانه را پاییز برگزار می‌کرد اما آمریکایی‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند که مسکو زمان این تمرین‌ها را به ماه فوریه (بهمن) منتقل کرده است تا با تهاجم احتمالی به اوکراین همزمان شود. 

وزارت دفاع روسیه خبر از آغاز این رزمایش شامل پرتاب چندین موشک بالستیک بین‌قاره‌ای از مرزهای اروپایی روسیه به شبه‌جزیره غیرمسکونی کامچاتکا درمنتهاالیه شمال شرق این کشور (اقیانوس آرام شمالی) و پیشرفته‌ترین موشک‌های هدایت‌شونده سازگار با کشتی و زیردریایی داده است؛ از جمله موشک‌های کالیبر و زیکرون که ناتو را بسیار نگران کرده است. همچنین برای نخستین‌بار هواپیماهای گشت روسی به رصد زیردریایی‌های راهبردی آمریکایی در شرق مدیترانه پرداخته‌اند. 

روسیه همزمان با رزمایش راهبردی هسته‌ای سالانه، مجموعه‌ای از رزمایش‌های دریایی بی‌سابقه را در دریای سیاه، شرق دریای مدیترانه، دریای شمال و اقیانوس آرام برگزار می‌کند که به منزله آماده‌باش سراسری تمام نیروهای راهبردی سه‌گانه این کشور شامل قوای هسته‌ای، موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای (ICBMs) مستقر در خشکی و مستقر در زیردریایی و بمب‌افکن‌های با قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای می‌شود. 

گروه بین‌الملل: در جهت خلاف تبلیغات رسانه‌ای غربی‌ها، از جمعه شب گذشته شواهدی جدی دال بر آغاز حمله نیروهای دولتی اوکراینی تحت امر فرماندهان آمریکا و ناتو به مناطق روس‌نشین شرق این کشور پدیدار شد. همزمان رئیس‌جمهور روسیه نیز دستور آغاز رزمایش هسته‌ای مشترک با بلاروس را صادر کرد که هشداری آشکار به غرب درباره عدم ورود اوکراین به ناتو محسوب می‌شود. 

در همین حال جو بایدن به دنبال تماس تلفنی مشترک با رهبران اتحادیه اروپایی، ناتو، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، لهستان، رومانی و بریتانیا بار دیگر بر ادعای خود مبنی بر حمله قریب‌الوقوع روسیه به اوکراین پافشاری کرد. 

لوید آستین، رئیس پنتاگون هم در اظهاراتی مشابه رئیس‌جمهور آمریکا با رد گزارش ماهواره‌ای روس‌ها مبنی بر عقب‌نشینی نیروهای‌شان از مرز اوکراین، مدعی شد 190 هزار تن از نیروهای روسیه برای ورود به خاک اوکراین آماده می‌شوند و خواستار تقویت قابلیت‌های نظامی ناتو در منطقه شرق اروپا شد. 

در مقابل دستگاه‌های تبلیغاتی غرب تاکنون اشاره‌ای به صف‌بندی حدود 120 هزار نیروی تا بن دندان مسلح ارتش اوکراین- پشت مرزهای دونباس شامل ۲ جمهوری خودخوانده روس‌نشین دونتسک و لوهانسک - که بخشی از آنها را اعضای گروه‌های شبه‌نازی «رایت سکتور» تشکیل می‌دهند، نکرده‌اند. این نیروها در ماه‌های گذشته توسط دست‌کم 160 مستشار نظامی پنتاگون و ده‌ها مستشار انگلیسی ناتو آموزش دیده و به پیشرفته‌ترین تجهیزات آمریکایی و انگلیسی و پهپادهای بیرقدار - در اصل انگلیسی - ساخت ترکیه مجهز شده‌اند. همچنین گزارش‌های متعددی درباره حضور نیروهای نظامی خصوصی بلک‌واتر و برخی گروه‌های القاعده در قالب واحدهای ویژه رزمی ارتش اوکراین به دست آمده است. حدود 2 میلیون روس‌تبار که اکثر آنها دوتابعیتی روس-اوکراینی هستند در منطقه دونباس زندگی می‌کنند. 

رهبران آنچه جمهوری خلق دونتسک (DPR) و جمهوری خلق لوهانسک (LPR) خوانده می‌شوند، از گلوله‌باران شهرهای‌شان توسط ارتش اوکراین خبر داده و دستور مواجهه در خط مقدم با آنها را داده‌اند. دنیس پوشیلین، رهبر DPR در یک ویدئو نیروهایش را برای مقابله با نسل‌کشی مردم دونتسک توسط نیروهای مهاجم اوکراینی تحت امر غرب، فراخوانده است. این در شرایطی است که سایه نسل‌کشی سال 1941 توسط نیروهای آلمان هیتلری و متحدان نازی اوکراینی‌شان بر منطقه شرق اوکراین سنگینی می‌کند. 

شورای امنیت و همکاری اروپا در بیانیه‌ای درباره افزایش قابل ملاحظه خشونت‌های مسلحانه ابراز نگرانی کرد و از طرف‌های درگیر خواست در این وضعیت متشنج، برای آرام کردن اوضاع تلاش کنند. با آنکه وزرای خارجه فرانسه و آلمان از مسکو خواسته بودند از نفوذ خود بر ساکنان دونباس برای جلوگیری از درگیری استفاده کند اما به نظر می‌رسد حمله با هدایت آمریکا و ناتو از سوی متحد اوکراینی آنها آغاز شده باشد. نخستین درگیری‌ها در خط تماس در غرب شهر دونتسک به وقوع پیوسته است که گفته می‌شود طی آنها یک سرباز اوکراینی کشته شد. این در حالی است که از ۳ روز پیش فدراسیون روسیه مرزهایش در روستوف را برای انتقال پناهندگان از این ۲ منطقه گشود و گفته می‌شود دست‌کم 25 هزار تن این سوی مرز اسکان داده شده‌اند. 

همچنین شواهدی از هدف قرار گرفتن زیرساخت‌های این ۲ منطقه وجود دارد. شامگاه جمعه صدای ۲ انفجار مهیب در منطقه خودمختار لوهانسک در شمال دونتسک به گوش رسید. 

به گزارش اسپوتنیک، صدای اول در پی انفجار خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق اوکراین و صدای دوم در لوهانسک نیز ناشی از انفجار یک پمپ بنزین بوده است. دیروز نیز به دنبال برخورد یک خمپاره به آن سوی منطقه مرزی روسیه، در استان روستوف اعلام وضعیت فوق‌العاده شد. مدیر شرکت لوهانسک گاز که مسؤول خط لوله اول است، انفجار مزبور را توسط عامل انسانی دانسته است. 

حتی رسانه‌های وابسته به آمریکا نیز معترفند حملات ارتش اوکراین به مناطق روس‌نشین شرقی با هدایت آمریکا در جهت تحریک روسیه به واکنش متقابل در راستای ایجاد یک جنگ کنترل شده در شرق اروپا به قصد قطب‌بندی نظامی این قاره مانند دوران جنگ سرد انجام می‌گیرد. (مطلب زیر را بخوانید) این در حالی است که سه‌شنبه هفته گذشته تمام نمایندگان دومای دولتی روسیه به قطعنامه درخواست از رئیس‌جمهور این کشور برای تجدیدنظر درباره لزوم به رسمیت شناختن استقلال ۲ جمهوری مردمی و خودخوانده دونتسک و لوهانسک در شرق اوکراین رأی مثبت دادند و حالا این لایحه در کرملین زیر دست پوتین قرار دارد.  در مقابل این حملات، کاخ سفید، روسیه را مسؤول حمله‌های سایبری هفته گذشته به سایت‌های وزارت دفاع و 2 بانک‌ بزرگ اوکراینی معرفی کرده و این کار را جهت بی‌ثبات‌سازی این کشور توصیف کرده است. 

 

* رزمایش هسته‌ای بزرگ روسیه از شرق تا غرب

در این شرایط آغاز رزمایش نیروهای راهبردی هسته‌ای روسیه با مشارکت بلاروس با نظارت پوتین از اتاق وضعیت وزارت دفاع این کشور می‌تواند هشدار جدی به غرب تلقی شود. 

روسیه این مانورهای سالانه را پاییز برگزار می‌کرد اما آمریکایی‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند که مسکو زمان این تمرین‌ها را به ماه فوریه (بهمن) منتقل کرده است تا با تهاجم احتمالی به اوکراین همزمان شود. 

وزارت دفاع روسیه خبر از آغاز این رزمایش شامل پرتاب چندین موشک بالستیک بین‌قاره‌ای از مرزهای اروپایی روسیه به شبه‌جزیره غیرمسکونی کامچاتکا درمنتهاالیه شمال شرق این کشور (اقیانوس آرام شمالی) و پیشرفته‌ترین موشک‌های هدایت‌شونده سازگار با کشتی و زیردریایی داده است؛ از جمله موشک‌های کالیبر و زیکرون که ناتو را بسیار نگران کرده است. همچنین برای نخستین‌بار هواپیماهای گشت روسی به رصد زیردریایی‌های راهبردی آمریکایی در شرق مدیترانه پرداخته‌اند. 

روسیه همزمان با رزمایش راهبردی هسته‌ای سالانه، مجموعه‌ای از رزمایش‌های دریایی بی‌سابقه را در دریای سیاه، شرق دریای مدیترانه، دریای شمال و اقیانوس آرام برگزار می‌کند که به منزله آماده‌باش سراسری تمام نیروهای راهبردی سه‌گانه این کشور شامل قوای هسته‌ای، موشک‌های بالستیک بین‌قاره‌ای (ICBMs) مستقر در خشکی و مستقر در زیردریایی و بمب‌افکن‌های با قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای می‌شود. 

***

اعتراف رادیو آزادی به پیش‌بینی دروغ واشنگتن

 روز جمعه حزب‌الله لبنان طی بیانیه‌ای اعلام کرد یک فروند پهپاد «حسان» به‌مدت 40 دقیقه در عمق 70کیلومتری شمال فلسطین اشغالی به پرواز درآمده و پس از انجام مأموریت خود با موفقیت به لبنان بازگشته است. ارتش اسرائیل نیز در بیانیه‌ای ضمن تایید ورود پهپاد به حریم هوایی فلسطین اشغالی اعلام کرد علاوه بر فعال کردن سیستم پدافند هوایی، جت‌های جنگی را نیز برای مقابله با هرگونه حمله و تهدید از زمین بلند کرده‌ است. بر اساس بیانیه ارتش رژیم صهیونیستی که خبرگزاری فرانس پرس آن را منتشر کرده است، به محض شناسایی پهپاد نفوذی از سوی لبنان، آژیر خطر در مناطق شمالی فلسطین اشغالی به صدا درآمد و ساکنان آن مناطق به سرعت راهی پناهگاه شدند. در این بیانیه با اشاره به سیستم پدافند هوایی اسرائیل آمده است: «گنبد آهنین برای انجام رهگیری به سرعت فعال شد و جت‌های جنگی اقدام به گشت‌زنی در منطقه کردند». در پایان این بیانیه آمده است: «با گذشت دقایقی از فعال شدن سیستم پدافند هوایی ناگهان ارتباط رادار با پهپاد قطع شد». این بخش از بیانیه به منزله عدم رهگیری پهپاد از سوی سامانه پدافندی گنبد آهنین و همین‌طور بالگردها و جنگنده‌های رژیم صهیونیستی است. نکته جالب توجه اینکه رسانه‌ها و کارشناسان صهیونیست در این زمینه نیروی هوایی و ارتش اسرائیل را بشدت مورد انتقاد قرار داده و اعلام کردند: آنها که در رهگیری یک پهپاد کوچک ناکام ماندند چگونه در جنگ آینده روزانه با 3 هزار موشک و راکت مقابله خواهند کرد؟ بر این اساس یکی از بارزترین پیام‌های نفوذ پهپاد حسان به آسمان فلسطین اشغالی این بود که ناکارآمدی گنبد آهنین را بار دیگر فاش کرد. صهیونیست‌ها که بعد از افشای ضعف این سامانه (که زمانی اسطوره اسرائیلی‌ها محسوب می‌شد) در رهگیری موشک‌های گروه‌های فلسطینی در «نبرد شمشیر قدس» در مه سال گذشته میلادی تلاش کردند روی این رسوایی سرپوش بگذارند اما این بار ثابت شد سامانه افسانه‌ای اسرائیل از پس پهپاد حزب‌الله برنمی‌آید. این مساله به همان اندازه که ناتوانی گنبد آهنین را نشان می‌دهد بیانگر درجه پیشرفت توان پهپادی حزب‌الله نیز هست. 

 

* پایان افسانه گنبد آهنین، یادآور نابودی تانک‌های مرکاوا

در همین رابطه «عبدالباری عطوان» تحلیلگر شناخته‌شده جهان عرب و سردبیر روزنامه رأی‌الیوم نیز در مقاله جدید خود با اشاره به عملیات پهپادی حزب‌الله نوشت: زمانی که «سیدحسن نصرالله» دبیرکل حزب‌الله در سخنرانی چهارشنبه‌شب خود به ‌مناسبت سالگرد شهدای مقاومت تأکید کرد حزب‌الله اکنون هزاران موشک بالستیک دقیق و صدها پهپاد پیشرفته در اختیار دارد که همه آنها تولید داخل بوده و به دست کارشناسان داخلی ساخته شده‌اند، به ‌نظر می‌رسید صهیونیست‌ها به این مساله توجه چندانی نداشتند و تمرکز خود را به کلیپ منتشرشده توسط رسانه نظامی حزب‌الله از یگان‌های ویژه آن معطوف کردند. وی افزود: اما آنچه مسلم به ‌نظر می‌رسد این است که سیدحسن نصرالله بخوبی می‌دانست شاخه نظامی حزب‌الله در حال آماده‌سازی برای پرتاب پهپاد «حسان» است. در ادامه این مقاله آمده است: تردیدی نیست که بیانیه دقیق مقاومت لبنان درباره نفوذ این پهپاد به فلسطین اشغالی تأکید می‌کند حزب‌الله همواره حقیقت را می‌گوید. عطوان تصریح کرد: موشک‌های مقاومت از نوع «کورنت» اسطوره تانک‌های «مرکاوا» رژیم صهیونیستی در جنگ جولای 2006 و جنگ غزه در سال 2014 را نابود کرد و اکنون می‌بینیم که بعد از موشک‌های بالستیک، پهپادهای مقاومت ضربه بزرگی به گنبد آهنین رژیم صهیونیستی وارد و ادعاهای دروغین آن را فاش می‌کند و در عین حال بیانگر توانمندی‌ها و خودکفایی محور مقاومت و گروه‌های آن است. عطوان در ادامه به اظهارات «اور هیلر» تحلیلگر امور نظامی در شبکه 13 تلویزیون رژیم صهیونیستی اشاره کرد که گفته بود: «پهپاد حزب‌الله شکست جدید سامانه گنبد آهنین در شمال اسرائیل (اراضی اشغالی) را تأیید می‌کند». 

 

* پیام‌های راهبردی نفوذ پهپاد حزب‌الله به آسمان فلسطین اشغالی

عملیات موفق پهپادی حزب‌الله در سطوح مختلف حائز اهمیت بالایی است و در کنار اینکه یک دستاورد ارزشمند برای مقاومت اسلامی لبنان محسوب می‌شود، حامل چندین پیام راهبردی مهم است: نخستین پیام نفوذ پهپاد حزب‌الله به آسمان فلسطین اشغالی آن است که نیروی هوایی مقاومت اسلامی لبنان نام یکی از بنیانگذاران برجسته خود را که توسط رژیم اشغالگر صهیونیستی ترور شد یعنی شهید «حسّان اللقیس» روی این پهپاد گذاشت. این یک پیام راهبردی را به دشمن مخابره می‌کند مبنی بر اینکه ترور حسان اللقیس در تحقق هدف صهیونیست‌ها برای جلوگیری از پیشرفت تسلیحاتی حزب‌الله موثر نبود. پیام دوم این است که پهپاد مقاومت در داخل فلسطین اشغالی مأموریت شناسایی انجام داده و منطقه مورد نظر خود را به شکل کامل گشت. این مساله نشان می‌دهد مقاومت لبنان علاوه بر اینکه سامانه‌های پدافند هوایی خود را برای ساقط کردن پهپاد‌های اسرائیلی در حریم هوایی لبنان فعال کرده است، مرحله جدیدی از ماموریت‌های شناسایی خود در اراضی اشغالی را آغاز کرده است. پیام سوم آن است که با وجود تلاش‌های متعدد رژیم صهیونیستی اما پهپاد حزب‌الله ماموریت خود را در عکس‌برداری از مواضع حساس دشمن انجام داده و سالم به لبنان برگشت. در اینجا با مفهوم «توازن قوا» مواجه هستیم که نشان می‌دهد حزب‌الله بعد از ایجاد معادله بازدارندگی مقابل دشمن صهیونیستی توسط موشک‌های دقیق، این بار معادله جدیدی توسط پهپادها رقم‌ زده است. از آنجا که اکثر پایگاه‌های حساس نظامی رژیم صهیونیستی در شمال اراضی اشغالی قرار دارد عملیات شناسایی پهپاد حزب‌الله در این منطقه بسیار حائز اهمیت است و ضربه بزرگی به دشمن وارد می‌کند. پیام چهارم آن است که نفوذ پهپاد حزب‌الله به عمق شمال فلسطین اشغالی ثابت کرد مقاومت لبنان به فناوری‌های پیشرفته و پیچیده در سطوح مختلف نظامی دست پیدا کرده و توانایی‌های آن صرفا محدود به موشک‌های نقطه‌زن نیست. عملیات موفق پهپاد حزب‌الله را در سطوح دیگری نیز می‌توان مورد بررسی قرار داد، از جمله قراردادهای نظامی رژیم صهیونیستی با کشورهای سازشکار عربی همچون امارات و بحرین.

امیررضا احمدی: بازگشت علی مرادی به فدراسیون وزنه‌برداری در حالی که هیچ حکم و نامه جدیدی درباره بازنشستگی او ابلاغ نشده، اقدامی عجیب بود که بار دیگر وزنه‌برداری را در شوک فرو برد. ۲ ماه پیش با ابلاغ حکم بازنشستگی علی مرادی، رئیس فدراسیون وزنه‌برداری باید اتاقش را ترک می‌کرد و همین کار را هم کرد. مرادی پس از خروج از فدراسیون، در نامه‌ای از جامعه وزنه‌برداری خداحافظی کرد اما به یکباره ورق برگشت و سخن از لابی‌های پشت صحنه و تلاش برای بازگشت به ریاست تا پایان سال مالی یعنی تیرماه سال آینده و در نهایت پایان دوره ریاست مرادی به گوش رسید. پس از ابلاغ حکم بازنشستگی، همه منتظر بودند تا تکلیف سرپرست فدراسیون وزنه‌برداری هرچه زودتر مشخص شود اما تلاش‌های آقای رئیس برای ابقای خود و لابی‌های مختلف، باعث شد عملا چوبی بزرگ لای چرخ وزنه‌برداری قرار بگیرد و سرپرست این فدراسیون مشخص نشود و زمان به سرعت برای این ورزش پرافتخار بگذرد. حالا پس از گذشت ۲ ماه از این موضوع، نه تنها سرپرست فدراسیون مشخص نشده بلکه بازگشت یکباره علی مرادی، رئیس سابق فدراسیون به اتاق خود - بدون تعیین تکلیف نهایی - اتفاقی عجیب است که باعث شده خانواده وزنه‌برداری دچار سرگیجه شود. 

در یک جامعه قانون‌‌مدار، در جامعه‌ای که همه حد و مرزها مشخص است و کسی از دیوار قانون بلندتر نیست، همه باید به آن حد و مرز که قانون نام دارد تمکین کنند و هیچ لابی، خودخواهی، منفعت‌طلبی و... نمی‌تواند این موضوع را زیر سوال ببرد. برخلاف جاهای دیگر، در حوزه ورزش به نظر می‌رسد اوضاع اینچنین نیست. به جای اینکه افراد براساس قوانین سنجیده شوند، قوانین براساس افراد سنجیده می‌شوند و نتیجه این می‌شود که پس از ابلاغ حکم بازنشستگی و با اینکه هنوز پاسخ نامه استعلام نهایی وضعیت علی مرادی مشخص نشده، او بدون هیچ حکمی به فدراسیون می‌رود تا بر صندلی ریاست بنشیند و کسی هم مؤاخذه‌اش نمی‌کند که دقیقا براساس کدام حکم، ابلاغ یا دستور چنین اقدامی کرده است؟ اگر قانون و مصوبه مجلس می‌گوید بازنشستگان نباید بر مسند کار باشند، این قانون باید برای همه یکسان باشد و کسی استثنا نباشد که با لابی یا ... آن را دور بزند. 

اگر هم قرار است افرادی مدام از این قانون فرار کنند و طفره بروند، پس باید فاتحه‌اش را خواند چرا که وقتی یک قانون تصویب می‌شود اما افرادی بدون حکم قانونی به آن دهن‌کجی می‌کنند و آن را دور می‌زنند قطعا نمی‌توان به آینده‌ای قانون‌محور امیدوار بود. این دقیقا از همان اقداماتی است که باعث شد در دوران ریاست مرادی در وزنه‌برداری دودستگی ایجاد شود و شأن و احترام آقای رئیس مانند سابق نباشد. اگر چه برای انجام پروسه استعلام از سازمان‌های مربوط و تعیین وضعیت نهایی درباره بازنشستگی مرادی زمانی قریب به یک ماه تا 40 روز نیاز بود اما در همین مدت وزنه‌برداری نیاز به سرپرست داشت و باید وزیر ورزش هدایت آن را تا زمان تعیین تکلیف به سرپرست می‌سپرد اما تعلل‌ها باعث شده تا مرادی به فدراسیون بازگردد و عملا مشخص نشود نتیجه نهایی کار چه شد و نامه‌ای که طبق قانون، خود وزیر پای آن امضا انداخته بود به کجا رسید؟

مطمئنا سیدحمید سجادی - که خود ورزشی است و ارزش وزنه‌برداری و مدال‌هایش را می‌داند-  بخوبی مطلع است اگر اوضاع به همین روال ادامه یابد، وزنه‌برداری زیر بار این سو‌ءمدیریت‌ها بیش از پیش کمر خم می‌کند و دلیل اصلی آن را هم باید در تعلل‌های بی‌مورد در تعیین سرپرست و بلاتکلیفی این ورزش پرافتخار دانست که می‌تواند زخم‌هایی کاری بر پیکر این ورزش بزند. 

در این بین نباید از استقبال گرم بعضی افراد و کارمندان فدراسیون از رئیس سابق هم گذشت که به نوعی به استقبال آقای رئیس رفتند که گویی در این 6 سال وزنه‌برداری مملکت را چنان آباد کرده‌اند که تا سال‌های سال از آن نسل طلایی بیرون می‌آید؛ سقوط آزاد ورزش پرافتخار ایران در این سال‌ها، کاهش محسوس مدال‌ها در جهانی و المپیک، اختلافات شدید بین خانواده وزنه‌برداری و خانه‌نشین شدن قهرمان‌ها و پیشکسوت‌ها، همگی ماحصل همین سبک مدیریت است که اصل وزنه‌برداری را ول کرده‌اند و برای ابقای خود، به فرع چسبیده‌اند. 

در اینکه این افراد به نوبه خود برای وزنه‌برداری زحمت کشیده‌اید شکی نیست و از دایره انصاف خارج است اگر در کنار انتقادها، اندک کارهای مفیدی که صورت گرفته، دیده نشود. با این وصف حقیقت این است که این چند صباح مدیریت هم می‌گذرد و چه امسال چه سال آینده، دوران مدیریت به پایان می‌رسد و بالاخره فصل ترک فدراسیون می‌رسد اما کافی است به برآیند کار و زخم‌هایی که بر تن وزنه‌برداری ‌زده شده نگاه شود؛ هر چند بعید است گوشی برای شنیدن و دلسوزی باشد.

گلعلی بابایی: بهمن‌ امسال چهلمین سالگرد تشکیل تیپ «محمد رسول‌‌الله(ص)» بود که با گذشت زمان به لشکر و در نهایت به سپاه تهران بزرگ تبدیل شد. لشکر 27 محمدرسول‌الله فلسفه زیبایی دارد. این لشکر از یگانی جزئی تشکیل شد و بهمن سال 60 بود که جاوید‌الاثر حاج احمد متوسلیان، شهیدان همت، شهبازی، حسین همدانی و... تیپ را بدون هیچ‌گونه امکانات اولیه‌ای تشکیل دادند. شاید این مساله قابل تأمل باشد که تیپ «محمدرسول‌الله» در ابتدا صندلی هم نداشت و با بلوک برای کار خود میز و صندلی درست کردند. حتی در موارد ابتدایی چون تامین تغذیه تیپ هم با مشکلات اساسی روبه‌رو بودند اما همین جوانان آن زمان پس از مدت کوتاهی عملیات فتح‌المبین را رقم می‌زنند و در آن عملیات خوش می‌درخشند.   ۲ ویژگی منحصر به فرد و خاص تیپ «محمدرسول‌الله» بیش از ویژگی‌های دیگر برجسته است. نخست آنکه هر 9 فرمانده اصلی این لشکر که در تشکیل آن نقش اساسی را داشته‌اند، به مقام رفیع شهادت نائل آمده‌اند که بدون شک این مساله در میان یگان‌های نظامی دنیا بی‌نظیر است. در یگان‌های نظامی دنیا، فرماند‌هان آخرین نفراتی هستند که در میدان مبارزه جان خود را فدا می‌کنند اما در دوران دفاع‌مقدس فرماندهان جوان و دلیر ما در برخی عملیات‌ها پیشرو بودند و پا‌به‌پای سایر رزمندگان به میدان نبرد می‌رفتند.  برجستگی بعدی این لشکر نحوه تشکیل آن است. در قوانین نظامی دنیا، هر زمان بخواهد تیپ یا لشکری تشکیل شود، ابتدا امکانات و ساختار اداری و مالی آن مهیا می‌شود و سپس فرماندهان اصلی مستقر می‌شوند اما همان‌طور که گفته شد، احمد متوسلیان تیپ «محمدرسول‌الله» را صرفا با یک نامه و بدون هیچ امکاناتی تشکیل داد که این مورد هم در دنیا بی‌نظیر است.  این خود از معجزه‌های انقلاب اسلامی ایران بود. همان معجزه‌ای که رهبر معظم انقلاب بارها به آن اشاره کرده‌اند؛ معجزه انقلاب اسلامی همین جوانانی بودند که در دوران دفاع‌مقدس از هیچ، همه چیز می‌ساختند. جوانان تیپ «محمدرسول‌الله»، همین معجزه‌های انقلاب اسلامی، در دوران دفاع‌مقدس عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر را رقم زدند و تا پایان جنگ تحمیلی، حضوری درخشان داشتند. چهلمین سالگرد تشکیل تیپ «محمدرسول‌الله» بهانه خوبی است که با اقداماتی چون دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) یاد 9 فرمانده شهید بزرگوار را که از چهره‌های تشکیل‌دهنده این تیپ و لشکر بودند، گرامی بداریم. بدون شک این چهره‌های نورانی سمبلی از هزاران شهیدی هستند که از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون در راه اهداف متعالی جمهوری اسلامی راه شهادت را پیمودند.

***

آمار مرگ‌و‌میر ناشی از شیوع ویروس جهش‌یافته موسوم به اُمیکرون در کشور در حالی روز به روز افزایش می‌یابد که به گفته کارشناسان بهداشت هنوز به قله پیک ششم بیماری نرسیده‌ایم و احتمال افزایش شمار جان‌باختگان این بیماری طی روزها و هفته‌های آینده در صورت کم‌توجهی به رعایت پروتکل‌ها و عدم انجام واکسیناسیون وجود دارد. به گزارش «‌وطن‌امروز»، قدرت بالای سرایت‌ اُمیکرون باعث شده است تا نقشه کرونایی کل کشور تقریبا به رنگ قرمز درآید؛ ویروسی که بلای جان واکسن‌نزده‌ها و کودکانی است که به دلیل عدم تزریق واکسن ایمنی کافی ندارند. در چنین شرایطی است که کارشناسان بهداشت برای عبور از بحران پیک ششم کرونا بر رعایت سفت و سخت دستورالعمل‌های بهداشتی و تکمیل واکسیناسیون تاکید دارند. ضرورت توجه به این موضوع تا جایی است که رئیس‌جمهور دیروز در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا هشدار داد بالا رفتن آمار مبتلایان و قربانیان نباید عادی شود.  حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی در این جلسه بر ضرورت اجرای دقیق‌تر شیوه‌نامه‌های بهداشتی و اعمال کنترل‌های هوشمند برای مقابله با روند افزایشی همه‌گیری کرونا تاکید کرد. وی ضمن قدردانی از تلاش همه دستگاه‌ها و کادر درمانی سراسر کشور در عرصه مبارزه با بیماری کرونا گفت: هر چند وضعیت کنترل بیماری کرونا در کشور نسبت به گذشته بسیار بهتر شده است اما همین میزان از ابتلا و فوتی‌ها نیز بسیار زیاد است و باید برای مقابله با آن اقدام عاجل انجام شود. رئیس‌جمهور مردم را به رعایت دقیق شیوه‌نامه‌های بهداشتی و پرهیز از تشکیل اجتماعات فراخواند و به مسؤولان امر تاکید کرد: به هیچ وجه اجازه ندهید بالا رفتن آمار مبتلایان و بویژه قربانیان کرونا، چه برای دست‌اندرکاران و چه برای مردم عادی شود. فوت حتی یک نفر هم به خاطر کرونا زیاد است و نباید اتفاق بیفتد. هرگز نباید توجیهاتی نظیر اینکه در گذشته رقم درگذشتگان به ۷۰۰ نفر هم رسیده بود، سبب عادی‌انگاری شرایط همه‌گیری شود. رئیسی در ادامه صحبت‌های خود، موضوع رعایت شیوه‌نامه‌ها در حوزه اصناف و حمل‌ونقل را مورد توجه قرار داد و ضمن تاکید بر ضرورت نظارت دقیق وسختگیرانه بر اجرای شیوه‌نامه‌های بهداشتی در این بخش تصریح کرد: وزارت راه و سایر دستگاه‌های مرتبط همچون شهرداری‌ها، اجرای آیین‌نامه‌های بهداشتی را در پروازها، مترو و دیگر وسایل حمل‌ونقل عمومی به دقت و با جدیت دنبال کنند. رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به افزایش آمار ابتلای کودکان به سویه جدید بیماری کرونا خاطرنشان کرد: اجازه ندهیم جان مردم بویژه کودکان با سهل‌انگاری در رعایت اصول بهداشتی در خطر قرار گیرد. رئیسی در بخش دیگری از سخنان خود بر اعتبار مصوبات و تصمیمات پیشین ستاد ملی مبارزه با کرونا تاکید و خاطرنشان کرد: تا به‌روزرسانی آیین‌نامه‌های مربوط به رنگ‌بندی‌های کرونایی، تصمیمات قبلی ستاد ملی مبارزه با کرونا به قوت خود باقی است و ستادهای استانی باید با رصد دقیق وضعیت نسبت به مدیریت شیوع کرونا و اعمال محدودیت‌های احتمالی برای مدارس و دانشگاه‌ها اقدام کنند. رئیسی در پایان یک بار دیگر به ضرورت رعایت دقیق شیوه‌نامه‌های بهداشتی تاکید کرد و افزود: علاوه بر رعایت شیوه‌نامه‌ها، باید کنترل‌های هوشمند هم به طور کامل اجرا شود تا آمار ابتلا و فوتی‌های کرونا به طور چشمگیر کاهش یابد. در این جلسه همچنین مقرر شد مهدهای کودک یک هفته دیگر تعطیل بوده و دورکاری مادران شاغلی که دارای فرزند خردسال هستند نیز یک هفته دیگر تمدید شود.

 

* ممانعت ورود افرادی که پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کنند به مترو و اتوبوس

در پی شیوع گسترده بیماری اُمیکرون در کشور و رشد روزافزون آمار مرگ‌و‌‌میر ناشی از این بیماری، ستاد ملی مقابله با کرونا تشکیل جلسه داد تا با برنامه‌ریزی، اقدامات لازم برای پیشگیری و مهار این بیماری بیش از پیش در نظر گرفته شود. استاندار تهران بر لزوم ممانعت از ورود افرادی که شیوه‌نامه‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند به حوزه مترو و اتوبوس تاکید کرد. محسن منصوری دیروز در جلسه ستاد مقابله با کرونای استان تهران ضمن تشکر از تلاش همه دستگاه‌هایی که در مقابله با اُمیکرون کار می‌کنند بویژه دانشگاه‌های علوم‌پزشکی گفت: امروز در جلسه ستاد ملی کرونا تصمیم بر این شد که برخی محدودیت‌ها به صورت اقتضایی و منطقه‌ای اعمال شود، لذا در استان تهران نمی‌خواهیم بخشنامه‌ای کنیم تا به صورت سراسری محدودیت یا تعطیلی داشته باشیم اما در سطح شهرستان‌ها فرمانداران و رؤسای شبکه‌های بهداشت اگر شرایط بحرانی را مشاهده کردند می‌توانند آن را اعلام کنند تا با هماهنگی نسبت به اعمال محدودیت‌ها تصمیم‌گیری کنیم. به این ترتیب مصوبات و محدودیت‌های ما در استان تهران موضوعی، اقتضایی و منطقه‌ای خواهد بود. وی ادامه داد: براساس مصوبه ستاد ملی کرونا محدودیت‌های دوازده‌گانه در کشور یک هفته دیگر تمدید شده است. نکته دیگر اینکه در خلال بیماری کرونا بخشی از زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی تکمیل و ارتقا پیدا کرده است؛ در همین راستا بیمارستان ۱۶۰ تختخوابی ملارد در بعثت حضرت رسول افتتاح خواهد شد اما مقرر بود فرمانداری ۱۰ میلیارد تومان برای تکمیل تجهیزات این بیمارستان کمک کند که دیوان محاسبات اعلام کرد حتما این موضوع باید در مصوبات ستاد مقابله با کرونای استان تهران قید شود که امروز این کار انجام شد. منصوری تاکید کرد: همچنان باید تزریق دوز سوم واکسن مورد توجه جدی قرار گیرد. گزارشات دقیق علمی نیز بر اثرگذاری این دوز از واکسن تاکید دارد لذا باید رسانه‌ها و مردم این کار را در دستور کار خود قرار دهند. واکسیناسیون کودکان و اطفال بالای ۵ سال نیز در ستاد ملی کرونا مصوب شده که باید با اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی با جدیت دنبال شود. استاندار تهران در بخش دیگری از صحبت‌های خود به اقدامات انجام شده درباره مقابله با کرونا ویروس در حوزه مترو و اتوبوسرانی اشاره کرد و افزود: باید این اقدامات بویژه در حوزه تهویه هوا به صورت جدی دنبال شود و اگر کسی بدون ماسک وارد اتوبوس و مترو می‌شود، حتما باید از ورود آنها جلوگیری شود. وی افزود: در استان تهران موضوع مرخصی برای افراد مبتلا به اُمیکرون ۷ روز درنظر گرفته خواهد شد. این ۷ روز مربوط به ابتدا تا انتهای دوره بیماری آنهاست که در جلسه امروز مصوب شد. به گفته استاندار تهران، همچنین موضوع نمایشگاه‌ها و برگزاری آنها به صورت موردی مورد بررسی قرار می‌گیرد. چند مورد همچون ایران‌پلاس با توجه به حضور میهمانان خارجی زیاد، تدبیر شد که با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی برگزار شوند ولی مجوز عمومی برای برگزاری نمایشگاه‌ها نداده‌ایم. در جایی که ممکن است قشری آسیب ببیند به صورت موردی بررسی و تصمیم‌گیری خواهد شد. وی ادامه داد: موضوع دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد کمک‌های مؤمنانه است. باید در ایام پایانی سال فکر جدی برای افرادی که در حوزه کرونا آسیب دیده‌اند انجام شود. بسیج و سپاه باید برنامه‌ریزی کنند و راهی را برای آزاد کردن منابع پیدا کنند تا دست‌گیری از نیازمندان در این ایام انجام شود. 

 

***

تمدید محدودیت‌ها و تعطیلی مهد‌کود‌ک‌هادر شهر‌های قرمز

عمده فوتی‌‌های کرونایی تهران واکسن‌نزده‌ها هستند

گروه اقتصادی: گزارش مستمر دیوان محاسبات کشور از اجرای بودجه سال ۱۴۰۰ در ۱۰ ماهه‌ سال جاری نشان می‌دهد منابع عمومی دولت در این بازه زمانی ۶۰ درصد و مصارف عمومی دولت 64.5 درصد تحقق یافته است. 

بر اساس این بررسی‌ها، کسری 4.5 درصدی منابع و مصارف عمومی بودجه از محل تنخواه گردان خزانه موضوع تبصره ذیل ماده ۲۴ قانون محاسبات عمومی تامین شده است. 

گزارش دیوان محاسبات حاکی از روند رو به بهبود منابع نفت، رشد ثابت و خطی درآمدهای مالیاتی و رشد انتشار اوراق نسبت به ۸ ماهه سال جاری است. همچنین معادل ۴۱ درصد منابع عمومی تحقق‌یافته دولت مربوط به درآمدهای مالیاتی و گمرکی بوده است. 

این در حالی است که میزان مالیات پرداخت ‌نشده و معوق علی‌الحساب اشخاص حقوقی دولتی در پایان دی‌ماه سال جاری معادل 1.085 میلیارد تومان بوده که بیش از ۸۲ درصد آن مربوط به ۳ شرکت دولتی است. 

در بخش دیگری از این گزارش آمده است به‌رغم تعیین «پایان بهمن‌ماه به عنوان آخرین مهلت واریز مالیات واحدهای مسکونی گران‌قیمت» در قانون بودجه، تحقق آن تا پایان دی‌ماه همچنان صفر درصد بوده و به طور مشابه میزان وصول مالیات بر «واحدهای مسکونی خالی از سکنه» نیز به دلیل عدم تصویب آیین‌نامه اجرایی آن فاقد وصولی است. 

بر مبنای یافته‌های دیوان محاسبات کشور، اهداف قانونگذار در شناسایی و فروش املاک مازاد دستگاه‌های اجرایی ملی و استانی، به‌رغم شناسایی ۲۶۳۸ فقره ملک و صدور مجوز فروش بابت ۲۲۸۷ فقره، عملیاتی نشده است. 

قابل توجه است که تنها ۵۵ درصد از منابع پیش‌بینی شده بابت واگذاری دارایی‌های مالی وصول شده و منابع حاصل از «ارائه حق‌الامتیاز واگذاری سهام و حقوق مالکانه» شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌ها و همچنین منابع حاصل از فروش سهام، سهم‌الشرکه و اموال و دارایی‌های دولت در شرکت‌ها و موسسات دولتی فاقد هرگونه وصولی بوده است. 

نکته‌ قابل ذکر اینکه، با پیگیری‌های دیوان محاسبات کشور وضعیت حسابدهی دستگاه‌های اجرایی و تهیه و تدوین دستورالعمل‌های مورد نیاز احکام قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور و عدم اجرای تبصره‌های قانون بودجه در مقطع زمانی ۱۰ ماهه نسبت به دوره زمانی ۸ماهه امسال بهبود یافته است:

- از مجموع ۱۱۱۸ دستگاه اجرایی مشمول ارائه صورتحساب ماهانه تعداد ۹۶۵ دستگاه معادل ۸۶درصد، صورتحساب ماهانه خود را ارائه نموده‌اند. کماکان تعداد ۱۵۳ دستگاه اجرایی معادل ۱۴ درصد از مجموع دستگاه‌های اجرایی مشمول، نسبت به ارائه صورتحساب ماهانه اقدام نکرده‌اند که مراتب در حال پیگیری و اقدام قانونی است. این در حالی است که تعداد دستگاه‌های حساب‌نداده در ۸ ماهه اول سال جاری ۳۰۶ دستگاه بوده است. 

- تعداد ۳۸ آیین‌نامه اجرایی معادل ۷۶ درصد از آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مورد نیاز در قانون بودجه در ۱۰ ماهه سال جاری از سوی مراجع ذی‌ربط تهیه و ابلاغ شده است، در حالی که در ۸ ماهه اول سال جاری ۳۳ آیین‌نامه معادل ۶۶ درصد ابلاغ شده بود. 

- موارد عدم اجرای کامل احکام تبصره‌های قانون بودجه از ۲۳ درصد در ۸ ماهه به ۱۳ درصد در ۱۰ ماهه رسیده است و عدم تحقق اهداف قانونگذار، ناشی از عدم اجرای مفاد احکام تبصره‌ها نیز کاهش ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. 

در بخش دیگری از گزارش نظارت مستمر دیوان محاسبات بر عملکرد ۱۰ ماهه قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور، ارزیابی عملکرد ۲۷۸ حکم بیان شده است:

- حدود ۷۳ درصد از تکلیف وزارت نفت از طریق شرکت‌های تابعه نسبت به گازرسانی روستاها پرداخت شده است. 

- آیین‌نامه اجرایی رابطه مالی شرکت نفت و دولت در ۱۰ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ به تصویب هیات وزیران نرسیده و اقدامی صورت نگرفته است. 

- احکامی همچون تعیین نرخ سوخت واحدهای پالایشگاهی، پتروشیمی، فولادی و سایر واحدهای تولید فلزات و کانی‌های فلزی، واگذاری بنگاه‌های دولتی مشمول گروه‌های یک و ۲ موضوع ماده ۲ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، تکلیف وزارت امور اقتصادی و دارایی درباره عرضه تمام یا بخشی از سهام و دارایی‌های دولتی دستگاه‌های اجرایی زیرمجموعه قوه مجریه و باقی‌مانده سهام متعلق به دولت و شرکت‌های دولتی و همچنین تکلیف استانداران درباره پیشنهاد فروش ساختمان‌‌های ملکی دستگاه‌های اجرایی زیرمجموعه قوه مجریه مستقر در استان‌ها فاقد عملکرد بوده‌اند. 

- با توجه به تکلیف دستگاه‌های اجرایی نسبت به شناسایی کامل درآمدها، هزینه‌ها، دارایی‌ها و بدهی‌های خود بر اساس استانداردها و نظام حسابداری بخش عمومی، تعداد ۱۰۲ دستگاه درباره شناسایی درآمدها، ۷۸ دستگاه شناسایی هزینه‌ها، ۸۹ دستگاه دارایی‌ها و ۴۹ دستگاه اجرایی درباره شناسایی بدهی‌ها اقدام ننموده‌اند. 

- تا پایان دی‌ماه ۱۴۰۰ تعداد ۳۱ هزار و ۴۱۸ دستگاه اجرایی نسبت به ثبت اطلاعات تنها ۲ میلیون و ۱۳۳ هزار و ۷۴۸ کارمند در سامانه پاکنا اقدام نموده‌اند و درباره تکالیف شرکت‌های دولتی، فقط تعداد ۷۰ شرکت دولتی تحت رسیدگی مفاد این حکم را رعایت کرده‌اند. 

- شمول مالیات سالانه بر واحدهای مسکونی و باغ‌‌ویلاهای گران‌‌قیمت و تکلیف کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی درباره پرداخت مالیات سالانه مربوط به هر یک از واحدهای مسکونی و باغ‌‌ویلاهای تحت تملک خود و افراد تحت تکفل، فاقد عملکرد بوده است.

گروه اقتصادی: ایران علاوه بر منابع طبیعی، از موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای برخوردار بوده و محل عبور کریدورهای شمال- جنوب و شرق- غرب است و همسایگی با ۱۵ کشور امکان مهمی برای تجارت در اختیار کشورمان قرار داده است. در جهان امروز که همکاری‌های منطقه‌ای و یکپارچگی منطقه‌ای در دستور کار بسیاری از دولت‌ها قرار گرفته، دولت سیزدهم بیش از پیش لازم است سیاست تجارت با همسایگان را در اولویت قرار دهد. 

تحریم‌های اقتصادی ظالمانه آمریکا و غرب علیه کشورمان که در سال‌های اخیر به اوج خود رسیده است، می‌تواند فرصت مناسبی برای بسط مناسبات تجاری ایران با همسایگان خویش در منطقه، با هدف خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد. راهبرد خنثی‌سازی تحریم، در پی آن است با اتخاذ راهبرد‌ها و سیاست‌های گوناگون اساسا امکان تاثیر تحریم بر اقتصاد کشور را از طرف مقابل بگیرد. سیاست‌هایی از جمله: 1- پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه پولی 2- تهاتر کالایی 3- بهره‌گیری از جایگزین‌هایی برای ساز‌و‌کار‌های مالی‌ای نظیر سوئیفت، می‌تواند از جمله اقدامات برای خنثی‌سازی تحریم‌ها باشد، به شکلی که یا اساسا آمریکا توان اعمال تحریم را نداشته باشد (مانند استفاده از جایگزین‌هایی برای ساز‌و‌‌کار‌های مالی) یا اینکه گره خوردن منافع اقتصادی سایر کشور‌ها به اقتصاد ایران، به‌ گونه‌ای باشد که وضع تحریم‌ها علیه کشورمان، هزینه دوچندان برای آمریکا داشته باشد و با تحریم ایران، منافع سایر کشور‌ها نیز به خطر بیفتد. برای مثال یکی از روش‌های موثر بی‌اثر کردن تحریم‌ها، تهاتر کالاست که منجر به حذف دلار از مبادلات و کاهش هزینه تجارت به دلیل حذف سازوکار‌های انتقال ارز می‌شود. در اینگونه مبادلات ارزهای رایج میان کشور‌ها مانند دلار، برای تسویه مبادلات استفاده نمی‌شود و ارزش‌گذاری کالاها و خدمات مورد معامله از طریق برقراری تعادل قیمتی بین آنها انجام می‌شود. یکی از نکات مثبت تجارت با کشور‌های همسایه سهولت به‌کار‌گیری این نوع ابتکار‌ها و روش‌هاست. 

به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت سازمان‌ها و گروه‌های منطقه‌ای می‌تواند فرصت‌های تجاری مناسبی را در اختیار ایران قرار می‌دهد. برای مثال، سازمان همکاری اقتصادی (اکو) به لحاظ پتانسیل‌های اقتصادی و منابع غنی و سرشار مهم‌ترین سازمان همکاری در منطقه محسوب می‌شود که ایران نیز عضو آن است. بررسی وضعیت اقتصادی کشورهای عضو نشان می‌دهد برای مثال بخش کشاورزی سهم عمده‌ای در تولید ناخالص داخلی و درآمدهای صادراتی آنها دارد و نسبت قابل توجهی از جمعیت فعال این کشورها در بخش کشاورزی اشتغال دارند. از این رو این بخش بویژه تجارت خارجی آن از اهمیت کلیدی برخوردار است و می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تعیین جهت و موقعیت کلی توسعه اقتصادی اعضا داشته باشد و ایران می‌تواند نقش خود را در این بخش پررنگ‌تر کند. به دلیل کم‌توجهی سال‌های اخیر به بازارهای تجاری منطقه‌ای ایران، ظرفیت کشور به تصرف دیگر رقبا درآمده و حضور اقتصادی ایران را با دشواری‌هایی رو‌به‌رو کرده است. با این حال بررسی وضعیت تجارت خارجی ایران با این کشور‌ها در ماه‌های اخیر حاکی از تغییر این روند است. در همین راستا جدیدترین آمار منتشر شده از رشد ۵۱ درصدی صادرات ایران به اکو در ۱۰ ماهه امسال حکایت می‌کند. 

به گزارش «وطن‌امروز»، بر اساس آخرین آمار گمرک، تجارت خارجی ایران با کشورهای عضو اکو در 10 ماهه 1400 به ۱۳ میلیارد و ۱۱۰ میلیون و ۸۱۲ هزار و ۹۷۱ دلار و به وزن ۲۴ میلیون و ۷۵۸ هزار و ۸۲۷ تن کالا رسیده است که نسبت به مدت مشابه پارسال ۴۱ درصد در ارزش و ۲۵ درصد در وزن، افزایش نشان می‌دهد. گفتنی است ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان ۱۰ کشور عضو اکو هستند. 

 

* رشد 36 درصدی وزن و 51 درصدی صادرات ایران به اکو

به گفته سخنگوی گمرک، میزان و حجم کالاهای صادراتی ایران به ۹ کشور عضو سازمان اکو در ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۰ از نظر وزنی ۳۶ درصد و از لحاظ ارزش نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۱ درصد افزایش داشته است. سیدروح‌الله لطیفی درباره میزان صادرات کالا به هر یک از اعضای اکو خاطرنشان ‌کرد: از بین ۹ کشور عضو اکو، صادرات به کشورهای ترکیه با ۱۲ میلیون و ۷۴ هزار و ۶۲ تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۵۳۰ میلیون و ۸۴۰ ‌هزار و ۱۰۷ دلار و رشد ۱۲۲ درصدی در ارزش، افغانستان با ۳ میلیون و ۵۸۴ هزار و ۳۸۹ تن به ارزش یک میلیارد و ۵۳۹ میلیون و ۳۰۱ هزار و ۵۹۶ دلار و کاهش ۱۹ درصدی در ارزش و پاکستان با ۲ ‌میلیون و ۴۰۰ هزار و ۵۲ تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۱۸ میلیون و ۱۲۲ هزار و ۲۰۵ دلار و رشد ۲۶ درصدی در ارزش، اصلی‌ترین مقاصد کالاهای ایرانی به اکو بودند. 

وی افزود: جمهوری آذربایجان با خرید ۴۳۸ میلیون و ۳۳۲ هزار و ۳۰ دلار و رشد ۴ درصدی، ازبکستان با ۳۴۰ میلیون و ۸۲۴ هزار و ۶۷۸ دلار و رشد ۱۹۶ درصدی، ترکمنستان با ۲۶۷ میلیون و ۷۰ هزار و ۱۵۳ دلار و رشد ۱۶۳ درصدی، قزاقستان با ۱۴۹ میلیون و ۸۶۵ هزار و ۸۴۳ دلار و رشد ۱۸ درصدی، قرقیزستان با ۶۷ میلیون و ۹۳۵ هزار و ۵۰۵ دلار و رشد ۱۱۱ درصدی و در نهایت تاجیکستان با ۶۷ میلیون و ۳۰۳ هزار و ۱۸ دلار خرید از ایران و رشد ۳۸۹ درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال، در رتبه‌های بعدی خرید کالاهای ایرانی در میان اعضای سازمان اکو قرار دارند. 

وی افزود: مشتقات نفتی، لبنیات، مواد غذایی، انواع میوه‌های تازه و خشک، آبمیوه و مرکبات، فرش، زعفران، ماهی، خاویار، آبزیان زینتی، انواع سنگ و تجهیزات ساختمانی، پوشاک، تجهیزات صنعتی، کیف و کفش، دارو و لوازم بهداشتی و مصنوعات پلاستیکی از عمده کالاهای صادراتی ایران به اکو بوده است. 

وی اضافه ‌کرد: در ۱۰ ماهه سال جاری افزون بر ۳ میلیون و ۷۲۲ هزار و ۸۷۲ تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۶۹۱ میلیون و ۲۱۷ هزار و ۸۶۳ دلار، از کشورهای عضو اکو وارد شده که ۱۵ درصد از لحاظ وزنی کاهش و ۲۶ درصد از لحاظ ارزش نسبت به مدت مشابه پارسال افزایش داشته است. 

لطیفی گفت: ترکیه با ۳ میلیون و ۲۱۹ هزار تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۲۳۱ میلیون و ۳۱۳ هزار و ۷۶۵ دلار و رشد ۲۴ درصدی در ارزش، پاکستان با ۲۱۵ هزار تن کالا به ارزش ۲۰۲ میلیون و ۷۴۰ هزار و ۲۰۶ دلار و رشد ۴۰ درصدی در ارزش و ازبکستان با ۵۵ ‌هزار و ۲۸۴ تن به ارزش ۱۰۱ میلیون و ۶۸۸ هزار و ۹۴۰ دلار و رشد ۳۹ درصدی، اصلی‌ترین کشورهای طرف معامله ایران برای تامین نیازهای کشور از بین کشورهای عضو اکو بودند. 

وی درباره میزان واردات ایران از سایر اعضای اکو هم تصریح ‌کرد: قزاقستان با فروش ۴۹ میلیون و ۷۳۸ هزار و ۱۲۹ دلار و رشد ۵۴ درصدی، جمهوری آذربایجان با ۳۴ میلیون و ۱۹۷ هزار و ۶۰۱ دلار و رشد ۷۵ درصدی، ترکمنستان با ۲۶ میلیون و ۶۸۰ هزار و ۵۲۰ دلار و رشد ۶۵درصدی، تاجیکستان با ۲۶ میلیون و ۴۵۵ هزار و ۱۰۵ دلار و رشد ۳۳۰ درصدی، افغانستان با ۱۵ میلیون و ۶۴۶ هزار و ۷۶۷ دلار و رشد ۴۹۰ درصدی و قرقیزستان با ۲ میلیون و ۷۵۷ هزار و ۸۳۳ دلار و کاهش ۴۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به ترتیب در جایگاه بعدی تامین نیازهای ایران در بین ۹ کشور عضو اکو قرار دارند. کالاهای اساسی، ماشین‌آلات صنعتی، مواد اولیه تولید و ملزومات پزشکی و دارو، کالاهای وارداتی ایران از اکو محسوب می‌شوند. 

وی با اشاره به کشورهای عضو اکو گفت: بهبود شرایط توسعه اقتصادی پایدار، حذف تدریجی موانع تجاری در این منطقه، تهیه برنامه مشترک برای توسعه منابع انسانی در ۱۰ کشور عضو، تسریع برنامه توسعه حمل‌و‌نقل و ارتباطات از برنامه‌های سازمان اکو برای کشورهای عضو است، همچنین اکو در بسیاری از ابتکارات جهانی به عنوان یک شریک فعال و جدید می‌تواند حضور داشته و نقش سازنده و بی‌بدیلی در پیشبرد اهداف توسعه پایدار در بسیاری از حوزه‌ها ایفا کند.

 

گروه سیاسی: مذاکرات وین به لحظات حساس و سرنوشت‌ساز خود رسیده و گویی همه طرف‌ها برای لحظه موعود احیای برجام در حال آماده شدن هستند. صدراعظم آلمان در کنفرانس امنیتی مونیخ می‌گوید «همه عناصر» یک توافق روی میز است. با آنکه بخش زیادی از متن نهایی آماده شده اما موضوعات مهم باقیمانده‌ای نیز وجود دارد که حل آن نیازمند تصمیمات سیاسی بویژه در واشنگتن دی سی است. در طرف دیگر ماجرا، مقامات ایرانی نظیر دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از مختصات یک توافق خوب برای ایران صحبت کرده‌اند. اما توافق خوب دارای چه پارامترهایی است؟ تجربه برجام و یادآوری هشدارها و شروط رهبرحکیم انقلاب در این بخش راهگشاست. 

به گزارش «وطن‌امروز»، رهبر انقلاب تابستان امسال در دیدار پایانی کابینه روحانی سرنوشت تعامل دولت با آمریکا و برجام را مایه عبرت خواندند و در دیدار اخیر اقشار مردم استان آذربایجان شرقی با اشاره به مساله برجام گفتند: در قضایای برجام در سال‌های ۹۴ و ۹۵ ایراد و اعتراض بنده این بود که نکاتی باید در برجام رعایت می‌شد تا مشکلات بعدی پیش نیاید و در تذکرات هم مکرر آنها را گفتم اما بعضی از آن نکات مورد توجه قرار نگرفت و مشکلات بعدی - که همه مشاهده می‌کنند - پیش آمد. با دقت به این مواضع رهبری همزمان با تلاش‌ها برای احیای برجام می‌توان ردپای نگرانی از درس نگرفتن از برجام و اتفاقاتی که موجب رقم خوردن توافقی شد که آن را خسارت محض نامیدند را به وضوح مشاهده کرد. 

از آغاز به کار دولت یازدهم در سال 92 و در ایامی که نقشه راه مذاکرات هسته‌ای دولت روحانی «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» بود، رهبری خطوط قرمز هسته‌ای را در حالی که نارسایی و ضعف آشکار تیم مذاکره‌کننده ایرانی از نگاه کارشناسان پنهان نبود با تاکید بیشتری مطالبه کردند. در زمان منتهی به توافق نهایی برجام که از مسیر توافق ژنو، لوزان و وین عبور می‌کرد تاکیدات رهبری برای حصول توافق مطلوب لغو عملی همه تحریم‌های ضدایرانی در وهله نخست بود و عدم پذیرش محدودیت‌های زمانی بلندمدت و التزام به قید زمانی مشخص برای توافق، حفظ زیرساخت صنعت هسته‌ای و عدم خدشه به فعالیت‌های هسته‌ای با ادامه فعالیت‌های تحقیق و توسعه، منوط نشدن لغو تحریم‌ها به اجرای تعهدات ایران و غیرقابل قبول بودن بازرسی‌های غیرمتعارف بخش دیگری از این خطوط قرمز بود. اما آنچه در عمل اتفاق افتاد این بود که محمدجواد ظریف، وزیر سابق امور خارجه در ملاقات با رهبری اذعان کرد قادر به حفظ برخی خطوط قرمز در مذاکرات نیست و دیگر عضو تیم مذاکره‌کننده ایرانی عنوان کرد با اصرار بر برخی خطوط قرمز، توافقی در کار نبود!

اوج هشدارها و شروط رهبری را می‌توان در نامه معروف ایشان به حسن روحانی مبنی بر پذیرش برجام جست‌وجو کرد. در نامه رهبری به حسن روحانی در مهرماه 94 آمده بود: محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعف‌های ساختاری و موارد متعددی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه ‌به‌ لحظه،‌ می‌تواند به خسارت‌های بزرگی برای حال و آینده‌ کشور منتهی شود. در بخش دیگری از نامه رهبر انقلاب آمده بود: از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساسا با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه‌ اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدام‌های ایران موکول شده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلف طرف‌های مقابل تدارک شود که از جمله‌ آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه‌ اروپایی مبنی بر لغو تحریم‌هاست. در اعلام اتحادیه‌ اروپایی و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود این تحریم‌ها به کلی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر اینکه ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به ‌منزله‌ نقض برجام است. همچنین در سراسر دوره‌ برجام، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای (از جمله بهانه‌های تکراری و خودساخته‌ تروریسم و حقوق بشر) توسط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظف است فعالیت‌های برجام را متوقف کند. 

اما دولت تدبیر و امید که سرخوش و سرمست از برجام بود و اعتماد به حرف و قول آمریکا روح حاکم بر دستگاه سیاست خارجی شده بود و ظریف می‌گفت اگر پرزیدنت اوباما به ما قولی ‌دهد آن را می‌پذیریم و به آن احترام می‌گذاریم، موجب شد دولت به شروط مندرج در نامه رهبری عمل نکند. اما زمان زیادی نگذشت که اوباما با عمل نکردن به تعهدات و نقض برجام با تمدید تحریم‌های ISA و دولت ترامپ با پاره کردن توافق و بازگرداندن تحریم‌ها روحانی و ظریف را بشدت مجازات کنند. این عبارت رئیس کل بانک مرکزی دولت روحانی که دستاورد برجام را «تقریبا هیچ» خواند را باید «تیتر» سال‌های هسته‌ای و برجامی دولت سابق عنوان کنیم. با این وجود مقامات دولت سابق به جای عبرت‌اندوزی و اعتراف به اشتباه خود، با پاک کردن صورت مساله درباره رفع تحریم‌ها برجام را یک پیروزی اخلاقی(!) برای ایران و شکست اخلاقی آمریکا جا زدند اما رهبر انقلاب در آن مقطع هدف از حضور ایران در مذاکرات را لغو تحریم‌ها بیان کردند، نه بردن جام اخلاق. 

سال گذشته عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر سابق امور خارجه و عضو ارشد سابق تیم مذاکره‌کننده ایرانی در مذاکرات هسته‌ای در گفت‌وگویی به خوشبین نبودن رهبر انقلاب به طرف مقابل در مذاکرات اشاره و اعتراف کرد حق با رهبر انقلاب بوده است. عراقچی در این باره گفت: ایشان هیچ‌گاه نسبت به مذاکره و نیت طرف‌‌های مقابل خوشبین نبودند و از روز اول تا آخر هم فرمودند خوشبین نیستند، البته مشخص هم شد که حق با ایشان بود و در همه‌ موارد این مساله روشن شد. 

 

* شروط احیای برجام

با مشخص شدن پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا و ابراز تمایل رئیس‌جمهور جدید آمریکا برای بازگشت به برجام، رهبری شروطی را برای عدم تکرار خسارت محض و از چاله به چاه نیفتادن در صورت احیای برجام تعیین کردند. در این بین مهم‌ترین گزاره‌ای که رهبر انقلاب تاکید داشته‌اند برای طرف غربی و در داخل کشور تفهیم شود، این بوده که حفظ برجام ذاتا برای ایران ماهوی نیست و فقط لغو تحریم‌ها برای کشورمان موضوع اصلی است. رهبر انقلاب در مهم‌ترین شروط برجامی 19 دی 99 در دیدار مجازی با مردم آذربایجان شرقی گفتند: «من درباره این مسأله‌‌ برجام، 3-2 نکته‌ را عرض می‌کنم؛ نکته‌‌ اول این است که بحث می‌کنند که آمریکا برگردد به برجام یا برنگردد. ما هیچ اصراری نداریم، هیچ عجله‌ای نداریم که آمریکا به برجام برگردد؛ اصلا مسأله‌‌‌ ما این نیست که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد. آنچه مطالبه‌‌ منطقی ما و مطالبه‌‌ عقلانی ما است، رفع تحریم‌هاست؛ تحریم‌ها باید برداشته شود. این حق غصب‌ شده‌‌ ملت ایران است؛ چه آمریکا، چه اروپا -که آویزان به آمریکا و دنباله‌رو آمریکاست- وظیفه دارند این حق ملت ایران را ادا کنند. اگر تحریم‌ها برداشته شد، خب! آن برگشت آمریکا به برجام معنایی خواهد داشت - ‌البته مسأله‌‌ خسارت‌ها هست که جزو مطالبات ما است و در مراحل بعدی دنبال خواهد شد- اما چنانچه تحریم‌ها برداشته نشد، برگشت آمریکا به برجام ممکن است حتی به ضرر ما تمام شود؛ به نفع ما که نیست، [بلکه] به ضرر ما هم ممکن است باشد». 

ایشان سپس یک ماه بعد در بهمن سال گذشته در شرایطی که آن ایام مقامات دولت جو بایدن بازگشت آمریکا به برجام را مشروط به برداشتن گام اول از سوی تهران با بازگشت به محدودیت‌های برجامی می‌کردند، در دیدار فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش، شروط ایران را تکمیل کرده و راه‌حل را لغو همه تحریم‌ها و راستی‌آزمایی ایران عنوان کردند. رهبر انقلاب در این زمینه فرمودند: اگر بخواهیم منطقی و مستدل صحبت کنیم، آمریکا و ۳ کشور اروپایی که همه‌‌ تعهدات برجامی را زیر پا گذاشتند، دیگر حق ندارند برای برجام شرط و شروط تعیین کنند. آنها به تعهدات برجامی‌شان هیچ عمل نکردند؛ یک برهه‌‌ بسیار کوتاهی در اول کار بعضی تحریم‌ها را - نه همه‌‌ تحریم‌ها را- موقتا تعطیل کردند، دوباره برگشتند و بعد تحریم‌ها را افزایش هم دادند؛ شاید ۲ برابر، ۳ برابر تحریم‌ها را زیاد هم کردند. بنابراین آنها حق ندارند در این زمینه شرط و شروط معین کنند. آن طرفی که حق دارد برای ادامه‌‌ کار برجام شرط معین کند، ایران است. علت هم این است که ایران از اول به تمام تعهدات برجامی خودش عمل کرد، جمهوری اسلامی به تمام تعهدات برجامی عمل کرد؛ آنها نقض کردند. ما حق داریم برای ادامه‌‌ برجام شرط بگذاریم و این شرط را هم گذاشتیم و گفتیم و هیچ‌‌کس هم از آن عدول نخواهد کرد و آن این است که اگر می‌خواهند ایران به تعهدات برجامی -که چند تعهد آن را لغو کرده- برگردد، باید آمریکا تحریم‌ها را کلا لغو کند؛ آن هم نه به زبان و روی کاغذ که بگوید لغو کردیم؛ نه! باید در عمل تحریم‌ها را لغو کنند و ما راستی‌آزمایی کنیم و احساس کنیم درست تحریم‌ها لغو شده، آن وقت ما هم به این تعهدات برجامی برمی‌گردیم؛ این سیاست قطعی جمهوری اسلامی است و مورد اتفاق مسؤولان کشور هم هست و از این سیاست بر نخواهیم گشت. 

 

* بایسته‌های توافق خوب

با وصف آنچه رفت و همچنین استفاده از تجربه گران‌قیمت و پرهزینه برجام است که می‌توان ماهیت یک توافق مطلوب برای کشورمان و مختصات آن را ترسیم کرد. به این منظور یادآوری چند موضوع برای دولت سیزدهم و تیم مذاکره‌کننده ایرانی در وین اساسی و کاربردی به نظر می‌رسد. 

  متن هرگونه توافق احتمالی که از هتل کوبورگ به جهان مخابره شود، باید انتفاع کامل اقتصادی ایران و رفع همه تحریم‌های ضد ایرانی را تضمین کند و بدیهی است این تضمین هم عینی، عملیاتی و روی زمین باید باشد، چه اینکه دولت سیزدهم با آغاز دور جدید گفت‌وگوها و اطلاق مذاکرات برای رفع تحریم‌ها به جای مذاکرات کمیسیون برجام تلاش کرده این ادراک را در طرف مقابل نهادینه‌سازی کند. بنابراین هرگونه عدول از رفع تحریم‌ها نقض غرض محسوب می‌شود و زحمات دولت سیزدهم را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. برای ایران خود برجام اصالت ماهوی ندارد و موضوعی که برای ایران توافق را معنادار کرده و موجب پذیرش تعهدات سنگین هسته‌ای می‌شود، فقط و فقط لغو تحریم‌هاست. 

  موضوع دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد، مشخص کردن وضعیت حفظ زیرساخت‌های هسته‌ای در پی توافق احتمالی است. شرایط توسعه هسته‌ای کشور در برهه کنونی با سال 94 تفاوت‌های زیادی دارد، اگرچه میزان ذخایر اورانیوم غنی شده 3 و 20 درصد نسبت به سال 94 کمتر است اما تهران در حال حاضر ذخایر اورانیوم 60 درصدی در اختیار دارد که سال 94 از آن محروم بود، همچنین بهره‌گیری ایران از سانتریفیوژهای پیشرفته IR6 و حرکت به سمت تولید فلز اورانیوم فرسنگ‌ها از وضعیت برجام و قبل از آن فاصله گرفته و پیش رفته است، بنابراین وقتی آمریکا که یک بار توافق را نابود کرده و این بار هم با پیش کشیدن موانع داخلی خود- که ارتباطی به ایران ندارد و دولت بایدن مسؤول آن است- از ارائه تضمین خودداری می‌کند، منطقی نیست که پس از وقوع توافق احتمالی ایران به دوره IR1 بازگردد. شرط یک توافق، توازن در داده‌ها و ستانده‌هاست. افزون بر این تیم مذاکره‌کننده ایرانی باید با تجربه بدعهدی و خدعه طرف آمریکایی، به‌ گونه‌ای زیرساخت هسته‌ای را حفظ کند که بتواند در صورت تکرار و نقض عهد مجدد به سرعت بازدارندگی هسته‌ای خود را در کوتاه‌ترین زمان احیا کند و از طرفی همین موضوع باعث جلوگیری از خروج مجدد از توافق توسط ایالات متحده شود. 

  عنصر «زمان» موضوعی است که همچنان به ضرر طرف آمریکایی و به سود ایران کار می‌کند و تهران باید استفاده حداکثری از آن برده و تبدیل به یک امتیاز نقد در میز مذاکرات کند که هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است. 

  دولت بایدن به دلیل مصارف انتخاباتی دموکرات‌ها و در پیش بودن انتخابات کنگره به توافق با ایران نیاز دارد و از طرف دیگر برای اینکه مخالفان پرقدرت خود را در آمریکا قانع و ادعا کند اشتباه مرگبار ترامپ را جبران کرده و برنامه هسته‌ای ایران را دوباره در باکس- جعبه- قرار داده و امتیاز قابل توجهی هم واگذار نکرده، ممکن است بخواهد با فشار بر ایران به یک توافق حداقلی دست پیدا کند. این نقطه بزنگاهی است که تیم ایرانی در صورت هوشمندی می‌تواند آمریکا را در منگنه قرار دهد.

***

گروه فرهنگ و هنر: بدون شک مجموعه‌های جدید تلویزیونی از پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیون محسوب می‌شوند. سریال‌های جدید بسیاری مواقع حکم برگ برنده یک شبکه را در جذب مخاطب ایفا کرده‌اند، بویژه آنکه سریال از حال و هوای طنز برخوردار باشد. اما متاسفانه طی چند سال اخیر شاهد تولید سریال‌های طنز درجه یک نیستیم و اگر سریال‌های مناسبتی «نون خ» و «پایتخت» را فاکتور بگیریم، باید بگوییم چند سال است مخاطبان شاهد سریال‌های باکیفیت کمدی نیستند و هنوز که هنوز است با تکرار سریال‌های 90 شبی ساخته هنرمندانی چون مهران مدیری، مهران غفوریان و رضا عطاران در شبکه‌های آی‌فیلم و تماشا خاطره‌بازی می‌کنند. این مساله نشان‌دهنده اهمیت تولید سریال‌های کمدی در رسانه ملی است که امیدواریم در ساختار جدید این سازمان، برنامه‌های مدونی برای احیای سریال‌های کمدی در نظر گرفته شده باشد. به هر حال این ایام که نیاز اصلی مخاطب سریال طنز است و با قحطی اینگونه آثار در رسانه ملی مواجه هستیم، سریال شبانه «پلاک 13» به‌رغم همه کاستی‌ها تلاش کرده است تا حدودی خاطرات خوش طنزهای 90 شبی دهه 80 و اوایل دهه 90 را برای مخاطبان زنده کند. این سریال به رغم ساعت نامناسب پخش آن، نسبت به سایر سریال‌های در حال پخش شبکه‌های مختلف از شرایط مطلوبی به لحاظ جذب مخاطب برخوردار است. «پلاک 13» مجموعه طنزی است که از اواخر پاییز روی آنتن شبکه 3 سیما رفته و پس از مدت‌ها مسیر سریال‌های طنز شبانه را از سر گرفته است. از ویژگی‌های بارز این مجموعه طنز این است که سعی دارد با استفاده از ژانر کمدی به نوعی دست به فرهنگسازی هم بزند؛ اتفاقی که در سریال‌های طنز کار پرریسک و سختی به نظر می‌رسد و کمتر در سریال طنزی شاهد آن بود‌ه‌ایم. به بهانه پخش این سریال با «سلیم ثنایی» تهیه‌کننده این اثر که تهیه‌کنندگی برنامه تلویزیونی «دور برگردون» را نیز در کارنامه دارد، به گفت‌وگو نشستیم.  

***

* آقای ثنایی! چرا ژانر کمدی را برای ساخت این سریال انتخاب کردید؟

در ژانر کمدی در سال‌های اخیر خیلی به مساله هویت ایرانی- اسلامی پرداخته نشده بود. با توجه به اینکه مبحث کلی سریال و محور اصلی داستان زندگی کردن خانواده‌هایی در کنار هم است، خانواده‌هایی با ویژگی‌های فردی و اجتماعی متفاوتی را در کنار هم قرار دادیم که اینها با تفاوت‌های فرهنگی و نگرشی می‌توانند کنار هم زندگی کنند؛ حالا در این خانواده‌ها عده‌ای مذهبی‌ترند یا یک عده اجتماعی‌ترند اما در هر صورت آدم‌هایی با نگرش‌های متفاوت هستند که در میان آنها معلم، راننده، آدم بیکار و در مجموع همه جور شخصیتی وجود دارد. هدف این است که در این ژانر کمدی به مسائلی بپردازیم که تاکنون به آنها پرداخته نشده، در واقع این سریال یک روز از زندگی یک خانواده ایرانی- اسلامی را نشان می‌دهد. ما در نظر گرفتیم مخاطبان ما از همه کشور هستند و در جای جای ایران تماشاگرانی داریم که با معیارهای متفاوت و نگرش‌های مختلف سریال را نگاه می‌کنند و چقدر پسندیده است که به مسائلی که در جامعه خودمان وجود دارد بپردازیم و از نگاه ایرانی- اسلامی به قضیه نگاه کنیم. این بود که از این زاویه به این موضوعات پرداختیم به‌گونه‌ای که به مذاق همه خوش بیاید و همه اقشار جامعه آن را بپسندند؛ چه نسل جوان، چه قدیمی، چه مذهبی و چه روشنفکر. 

 

* انتخاب موضوع چگونه است و داستان‌ها بر چه اساسی شکل می‌گیرد؟

ما یک قالب کلی و یک محور اصلی داستانی داشتیم. در واقع یک ارثیه‌ای از عمه به خانواده‌ها رسیده بود، از قبل آنها مالی را از دست داده بودند که همه دعواها سر آن بود و هر ۲ خانواده در از دست دادن این مال مقصر بودند و با بی‌توجهی هر ۲ خانواده این اتفاق افتاده بود اما عمه وصیت کرده بود که اگر یک سال در کنار هم زندگی کنید من این ملک را به شما می‌دهم و اینها با همه اختلافاتی که با هم داشتند به ناچار با هم زندگی می‌کردند، حتی ۲ جوان از ۲ خانواده قرار بوده با هم ازدواج کنند که به هم خورده بود؛ اختلاف اینها، در کنار هم زندگی کردن و پیدا شدن آن مال محور اصلی مجموعه است.  اما با توجه به اینکه صنعت بیمه سفارش‌دهنده کار بود، یکسری خرده‌داستان‌های موازی هم داشتیم که در قسمت‌هایی نیز به آن پرداختیم، مثل فرهنگ بیمه، فرهنگ رانندگی و پرداختن به مسائل اجتماعی و مواردی که به جان و مال مردم آسیب می‌زند اما در کل داستان به سمت قصه‌هایی رفتیم که علاوه بر اینکه ساعات خوشی را برای مردم فراهم کند یک آموزشی در زمینه یک مساله خاص هم داده باشیم و یکسری مفاهیم را فرهنگ‌سازی کرده و به خانواده‌ها یادآور شویم. 

 

* ضبط و پخش همزمان ضمن دشواری‌هایی که دارد، به شما این امکان را هم می‌دهد تا از اتفاقات روز هم در ساخت بهره‌مند شوید؛ از مزیت‌ها و مشکلات این نوع کار برای‌مان بگویید.

قالب سریال، سیتکامی است، طنزهای شبانه اصولا اینطور است که از چند قسمت ابتدایی به بعد ضبط و پخش همزمان است و دلیل آن هم این است. که بتوانید به مسائل روز جامعه بپردازید و به مسائلی که رخ می‌دهد در قالب طنز اجتماعی واکنش نشان دهید، ما هم از این ویژگی استفاده می‌کنیم و تیم نویسندگان و تیم محتوا هر اتفاقی که در جامعه رخ می‌دهد و مسائل روز را پیدا می‌کنند و در قالب آنها یکسری داستان‌های موازی می‌نویسند که هم نشان‌دهنده این باشد که به مسائل روز توجه می‌کنیم و هم اینکه واکنشی نسبت به مسائل اجتماعی در سریال داشته باشیم. اما بالاخره این شکل کار همزمان مشکلات بسیار زیادی هم دارد، با توجه به وضعیت بیماری کرونا و مشکلاتی که به واسطه آن در سطح جامعه پیش می‌آید با مسائل زیادی مواجه شدیم. با توجه به اینکه ما روزانه ضبط می‌کردیم و در نهایت شب این قسمت‌ها پخش می‌شد، در نهایت در ماه‌ اخیر مثل لشکری بودیم که یکی یکی نفرات‌مان می‌افتادند و ما 4-3 روز از ضبط یک کارگردان داشتیم و ۳ دستیار کارگردان بیمار بودند، تیم برنامه‌ریز، تیم تولیدکننده، راننده‌ها و بازیگران بیمار بودند، در واقع شیوع گسترده کرونا دامنگیر ما هم شد و با وجود رعایت پروتکل‌ها اما باز هم تعداد زیادی از عوامل بیمار شدند.  

 

* همکاری با آقای معیریان چطور است؟

 آقای معیریان با توجه به کاری که می‌خواستیم انجام دهیم و گزینه‌هایی که از طرف شبکه داشتیم یکی از گزینه‌های اصلی ما بود. ایشان ژانر کمدی را بسیار خوب می‌شناخت و سابقه درخشانی در این کار داشت و با توجه به اینکه ما می‌دانستیم شرایط تولیدی‌مان طوری است که مجبور می‌شویم روزی 20 تا 25 دقیقه ضبط کنیم و این یک کار سخت و تقریبا ناشدنی بود، یکی از بهترین و سریع‌ترین کارگردان‌هایی که می‌توانست در این زمینه به ما کمک کند خود آقای معیریان بود. من تعهد کاری ایشان را صد درصد می‌دانم، ایشان در بدترین شرایط و با کمترین امکانات لحظه‌ای از کار کوتاه نیامدند. متأسفانه در لوکیشن اصلی‌مان برای گرم شدن حتی دسترسی به گاز هم نداریم؛ لوکیشن ما در دامنه کوه است و موقعی که تهران برفی نیست آنجا برف و یخبندان است و ما بدون وسایل گرمایشی کار می‌کنیم اما در سخت‌ترین شرایط و در بدترین حالات کار را تعطیل نکردند. 

 

* در این مجموعه، شما از ترکیبی از بازیگران پیشکسوت که برخی از آنها حتی مدت‌ها بود در قاب تلویزیون دیده نشده بودند و چهره‌های جدید بهره بردید؛ دلیل این نوع انتخاب چه بود؟ 

انتخاب بازیگر برای آثار تلویزیونی و کارهای مدت‌دار بسیار سخت است. ۳ تا ۴ ماه زمان برد که به این چینش برسیم و با بازیگران صحبت کنیم. برای هر کدام از شخصیت‌ها چندین گزینه داشتیم که به بهترین گزینه برای هر شخصیت رسیدیم؛ با توجه به بودجه، زمان و نوع بازی و با توجه به شرایطی که وجود دارد انتخاب بازیگران خیلی سخت بود اما خانم پوپک مظفری به عنوان انتخاب بازیگر حضور داشتند و خود آقای معیریان و بنده سعی کردیم از بازیگران مختلف استفاده کنیم تا هم بازیگران جوان و جدیدتر داشته باشیم که انگیزه‌های بالایی دارند و می‌توانند در کار دیده شوند و هم بازیگرهای باتجربه، بر این اساس سعی کردیم در نهایت یک تیم منسجم و همدل را دور هم جمع کنیم. 

 

* آیا از بازخوردها نسبت به سریال راضی هستید؟

البته، خدا را شکر، مردم سال‌هاست سریال‌های شبانه را ندیده‌اند و ما چند سال است کاری در اشل سیتکامی و همچنین آثار موفقی که بخواهد دیده شود نداشتیم. با وجود پلتفرم‌ها و وی‌اودی‌هایی که در سطح جامعه است و شبکه‌های اجتماعی، تنوع انتخاب برای مردم بسیار زیاد است، یعنی شما قدرت انتخابت برای اینکه در لحظه از هر کدام از آنها استفاده کنید بسیار زیاد است و مردم برنامه‌های بسیاری در اختیار دارند تا وقت‌شان را به آنها اختصاص دهند اما با توجه به ساعت پخش بازخوردی که از مردم گرفتیم بسیار خوب و مثبت بود. 

ما در طول ۲ ماه پربیننده‌ترین سریال تلویزیون شدیم، آن هم در باکس دو، در صورتی که سریال اصلی نبوده و یک سیتکام 30 دقیقه‌ای بودیم ولی خدا را شکر توانستیم به مرز 30 درصد مخاطب برسیم، 30 درصد مخاطب یعنی اینکه 15 تا 20 میلیون نفر ما را دیدند و این برای خود ما بسیار خوشحال‌کننده بود، 100 درصد ضعف‌هایی داریم، 100 درصد سلیقه مخاطب‌ها متفاوت است؛ ممکن است خیلی‌ها دوست داشتند یا خیلی‌ها دوست نداشتند، در نهایت ما به همه اقشار احترام می‌گذاریم و واقعا در این شرایط با این مشکلاتی که هست به نظر من، هم بازخورد مثبتی گرفتیم و هم کار ارزشمندی انجام شده است.